ضرب المثل های پرکاربرد و رایج ایرانی(باتشکر از شروین حسینی)
Very Common and Useful Persian Proverbs
With English Equivalent
نابرده رنج گنج میسر نمی شود
No pain, no gain
Very Common and Useful Persian Proverbs
With English Equivalent
نابرده رنج گنج میسر نمی شود
No pain, no gain
|
گويش محلي |
فارسي |
|
آدم خوش معامله شريك مال مردمه |
|
|
آردم و بيختم ، الكم و آويختم |
|
|
ا َ خر اِفتا و گرده اي جست |
گرچه از خر افتاد ولي گرده ناني پيدا كرد |
|
بالا بلندت چه كنم ، آرد بيار خمير كنم. |
|
|
بره دو ننه |
|
|
جيجه نه آخر پاييز مشمارن |
جوجه را آخر پاييز ميشمارند |
|
خر ايما ا َ كره اي دم نَشت |
خر ما از كره گي دم نداشت |
|
خرگوش گسنه خرمن ا ُ برده ن ِ د ِ خوو مينه |
خرگوش گرسنه خرمن آب برده را توي خواب ميبينه |
|
خرمايي كه تو خوردي مه وا چنجش بازي كردم |
خرمايي كه تو خوردي من با هسته اش بازي كردم |
|
خواهي نشوي ولنگ و واز ،كار امروز به فردا ننداز |
|
|
د مستراح ماچم موكنه و جلو مردم خوارم |
توي مستراح بوس ميكنه ولي جلوي مردم خوارم |
|
ديگ و ديگ مواَ ريت سياه |
ديگ به ديگ ميگه روت سياه |
|
ديمي كار نكو |
|
|
روآ در لونه اش نمرفت جارو هم مبست و دمش |
روباه توي لونه اش جاش نميشد جارو ميبست به دمش |
|
زمسونو زردآلي؟ |
زمستون و زردآلو؟ |
|
سر مال ِ يه يهودي دوتا مسلمون دعوا مكنن |
|
|
سرونه پيري و معركه گيري |
|
|
سوآر خر شدن يه بنمي داره ، پياده شدن يه بنمي |
سوار خرشدن يه رسوايي داره پياده شدن رسوايي ديگه |
|
شير خونه و روآ در |
شير خونه اي و روباه در و همسايه |
|
عامو هادي اسمتِ و ما نهادي |
عمو هادي اسمتو روي ما گذاشتي |
|
عروس د ِخونه بووَش كور بي نه قلاغ مين راه كورش كرد. |
عروس تو خونه باباش كور بود ، وگرنه بين راه كلاغ او را كور نكرد |
|
علف بايد و دون بز شيرين با |
علف بايد به دهن بزه شيرين بياد |
|
عمه ! اينم سر همه |
|
|
قالي نباف كه كركه پسر بيار كه مُلكه |
|
|
گوو نه من شير ده نه وا |
گاو نه من شير ده |
|
مث كوك سرشه كرده زير برف |
مثل كبك سرش را زير برف كرده |
|
معرفت خر يا گازه يا لقه |
معرفت الاغ يا گاز گرفتن است يا لگد زدن |
|
مفت گيرش اوميه موا َ مي داره |
مال مفتي گيرش اومده و ايراد هم ميگيره |
|
نه پير و ِ خر خريدن نه جوونه و ِ زن گرفتن |
نه پير را به خر خريدن ، نه جوون را به زن گرفتن |
|
وا حلوا حلوا دونت شيرين نما |
با حلوا حلوا گفتن دهن شيرين نميشه |
|
وخت خوردن قلچماقم ياعلي موسي الرضا وخت كار كردن چلاقم يا علي موسي الرضا |
وخت= وقت |
|
هم ا َ توربه مخوره هم ا َ آخور |
هم از توبره ميخوره هم از آخور |
|
هم خر موخا هم خرما |
هم خر را ميخواد هم خرما را |
|
هني نشاسه ا َفتو ولا نكردي |
هنوز توي آفتاب نشاسته پهن نكردي كه بدوني چقدر سخته |
|
يه بز گر گله اي نه گر مكنه |
يه بز گر (كچل ) يه گله سالم را گر ميكنه |
با تشکر از گردآورنده مطالب فوق آقای حسین ملکی
ممکن است برخی از ضرب المثلها تکراری باشند
1. يه بز گر گله اينه گر مکنه .
Ye boze gar gale ine gar mokona
2. از گوشت بل سر دمبه که دمبه خو مجومبه
A gosht bal sare doma ,ke doma kho mejama
3. لحاف نداره و مينجا مخوفته.
Lahaf nara o minja mokhofta
4. اسياب کار خوشو مكنه چغ چغه سر خوشو درد مياره.
Asio kare khoeshe mokona chgh chagha sare khoeshe dard miara
5. تا عروس قنج کند سازنه کپسه.
Ta aros ghanj kona sazena kepesa
6. قهرت با قهر امدعلی.
Gahret ba ghare emdali
7. ميريجنه که مخا ورتيکه بال در می اره
Mirigena mokha vertika bal der miyara
8. بالا بلندت چی کنم، ارد بيار خمير کنم.
Bala bolanet che konem, ard biyar khamir konem
9. کاه از خودت نی کاهدون که از خودته
Ka a khoet ni khadon ke a khoeta
10. اين دل شوريده ی من و اين نصف شو در زيينه تو!
E dele shoride meno e nesme sho dar zayne to
11. خرش رفته پی تخته
Kharesh rafta pay takhta
12. مگه دره ی گولو گولوه!
Maya dare gologolo a
13. مليچه امسال جيکجيکه پارسال!
Malice emsal jik jik parsal
14. در خوردن هوشو گوشم کنيد در کار کردن جل پوشم کنيد
15. گرگ که پير می شه سگ بهش می خنده!
Gorg ke pir misha say wesh mekhana
16. خورد گاو را دارد و جای گوساله می خوابد!
Khordane go ne dara o ja gosala mokhofta
17. افتابه مسی و حلبی يک کار را انجام میدهند ولی در گرو گذاشتن فرق دارند!
Aftoe mesi o halavi yejora faghat gro hashtanesh fargh mokona
18. جلوی افتاب را با گل نمی شه گرفت!
Jelo aft one va gel nemisha gereft
19. شو گاری که شيمه از سر ايواره ش معليمه!
Shogari ke shima a ivarash malima
20. بزی که جون وش ری مکنه نونه چوپونشه مخوره
Bozi ke jou wesh ri mokona none choponeshe mokhora
21. اگر سرخی کنی سبزی بپوشی همو کنگر كن کنگر فروشی!
Aya sorkhi kani sabzi baboshi hamo kengar kano kengar foroshi
22. ميشی که وره خودش پشم نمی کنه وره من کشک مکنه؟!
Mishi ke veray khoesh pashm nemokona veray me kashk mokona?
23. اگه خاک مريزی سر خودت از يه کوهه بلندی بريز
Ayar khak merizi sare khoet a ye koe bolani bariz
24. پيرها افتو لب کل اند
Pira afto loe kalan
25. مردی که به حرف زنش گوش کنه اخر پاييز مخوا بر بز چره کردن
Mardi k eve harfe zanesh gosh kona akhere paeez boz chara mokona
26. از خودت دير و جوال پممه؟!
A khoet dir o joale pamama
27. نه دی خورد و نه داسه نشته کنار کاسه
Na di khorda na dasa neshta kenare kasa
28. مرفتی کلوخ چش داره!
maraftay kologhe cheshda
29. مرفتی چمنه کرده چمره!
Maraftay chame kerda chamara
30. از خر افتاده و گرده ای جسه!
A khar efdaa o gerde e josa
باتشکراز شهرزاد حسینی
۳۱. دل ریت و آش قره قریت..... شکم گرسنه و آش قره قوروت
۳۲. آخه تووسون و آل ..... آخه تابستان و آل=گویا آل در تابستان ظاهر نمیشده
۳۳. تری و تفی ، خشکی و مشکی = کنایه از شستن ظرف بعد از غذا با آب کمتری تمیز می شود تا وقتی خشک شده باشد.
۳۴.خدا داده به اولاد فرج کور خودش کور و ننه ش کور و ببه ش کور
با تشکر از خانم اشرف یوسفی
علاوه بر موارد فوق میتوان از این لینک هم ضرب المثلها را مشاهده کرد